“Soms lijkt het wel of ‘gewoon aan de slag gaan’ een exotisch concept is, iets wat, wie weet, misschien wel eens zou kunnen werken… Gelukkig zien de betrokkenen bij #ikroeimee dat niet zo. Wat hier gebeurt is niet uniek, maar wel bijzonder. Té bijzonder helaas.”
Auteur en podcastmaker (‘Stuurloos’) Kustaw Bessems pleitte tijdens de startbijeenkomst van de beweging #ikroeimee voor een grotere zeggenschap van de uitvoerders in overheidsorganisaties. “Zij worden geacht om vooral te doen wat hen wordt opgedragen, maar uitvoerders weten vaak als geen ander weten wat de echte problemen zijn en hoe ze moeten worden opgelost.”
Oud-journalist Bessems deed die ervaring op toen hij research deed voor zijn boek ‘Stuurloos’ en veel betrokkenen sprak tijdens de gelijknamige podcastserie. “Bij veel overheidsorganisaties staat de blik verkeerd. In plaats van te kijken naar wat burgers doen én nodig hebben en om dat te gebruiken voor het verbeteren van het systeem, is het bureaucratische systeem van de overheid leidend geworden. Je zou contacten van burgers met de overheid juist moeten aangrijpen als een kans om het vertrouwen van de burger in diezelfde overheid te vergroten.”
Bessems vindt dat het bij overheden te vaak gaat over processen en procedures. De emoties die plannen en besluiten kunnen oproepen worden niet zelden genegeerd. “Het gaat om mensen en om wie mensen zijn. Het gaat om hun bedrijf, hun leefomgeving of hun voorzieningen die achteruitgaan.”
De fout ligt volgens Bessems bij de wijze waarop veel overheidsorganisaties zijn ingericht. Er is sprake van teveel eenrichtingsverkeer van beleidsmakers naar -uitvoerders en te weinig aandacht voor wat de praktijk van de uitvoering kan betekenen voor het ontwikkelen van beleid. “Uitvoerders beschikken, vanwege de vele contacten met inwoners en bedrijven, over relevante informatie over wat er buiten gebeurt. Ze krijgen het alleen niet door de vele lagen en schotten van hun organisatie omhooggeduwd. Het is een probleem dat je niet zomaar oplost. Zeker niet zolang niet altijd de juiste mensen zitten aan de tafel waar de besluiten worden genomen. Je krijgt alleen de juiste mensen aan de tafel als anderen bereid zijn hun plek te delen. Dat is nog niet zo eenvoudig.”
Kustaw Bessems ziet een groeiende behoefte ontstaan aan netwerken zoals #ikroeimee. “Netwerken waarbij je schijt hebt aan welke titel er voor jouw naam staat. Waar je zaken voor elkaar krijgt zonder je te hoeven houden aan een afgesproken hiërarchie. En waar we niet steeds weer terugvallen in de systeemlogica, maar vooral de echte werkelijkheid, dat wat zich buiten afspeelt, zien.”
Kustaw Bessems is oud-journalist van De Volkskrant en tegenwoordig werkzaam bij het adviesbureau Bruggenbouwer. Hij heeft in mei 2024 ‘Stuurloos’ uitgebracht. In het boek schetst hij onvermoeibaar en scherp een route naar een overheid die er voor burgers is, in plaats van andersom. Hij heeft over dit onderwerp ook een podcastserie gemaakt.
De foto is gemaakt door bymarjo.
